Đối với người Việt, Tết cổ truyền không chỉ thiêng liêng mà còn là ngày quan trọng nhất trong năm. Dù là thành phố hay làng quê, miền núi hay miền xuôi, đất liền hay hải đảo, trong nước hay đang mưa sinh trên khắp thế giới, mỗi khi tết đến xuân về ai cũng nghĩ về quê hương, đây là một nét đẹp văn hóa và là một lẽ sống bản ngã tự nhiên dường như đã in sâu vào tâm trí của người dân Việt Nam.
Tết không chỉ là dịp để sum họp bên gia đình, mà còn mang đậm tính dân tộc. Các bậc cha mẹ sẽ không bỏ lỡ khoảng thời gian quý báu này để dạy cho trẻ những kiến thức về cuộc sống và những bài học về những phong tục đẹp của đất nước trong ngày Tết cổ truyền.
Nhìn những cành mai, cành đào khoe sắc là thấy khoảnh khắc của sum vầy
Mỗi dịp Tết đến lại nổ ra những tranh cãi về việc “có nên gộp Tết tây và Tết ta”; hay Tết cổ truyền ngày càng nhạt. Nhà sử học Lê Văn Lan cho rằng chúng ta không nên đặt vấn đề đó. Tết nhạt hay không là tùy trong suy nghĩ của mỗi người. Trong hoài niệm của ông và có lẽ của không ít người, Tết vẫn rất đẹp. Chỉ cần nhìn thấy những cành mai, cành đào khoe sắc là mơ đến khoảnh khắc ấm áp của sum vầy, của gia đình và tình thân.
Còn theo Tiến sĩ Trần Hữu Sơn – Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian, xưa hay nay thì ý nghĩa của Tết vẫn vậy. Chỉ tiếc là Tết bây giờ bị chi phối bởi smartphone, facebook, mọi người dành thời gian vào mạng nhiều hơn là quây quần, nói chuyện với nhau.
Ngày xưa, cả năm chỉ mong đến Tết để được ăn no, còn trẻ con mong đến Tết để được mặc quần áo mới. Bây giờ ngày nào cũng ăn ngon như Tết nên nhiều người không còn thấy hào hứng, mong chờ Tết nữa. Có điều không phải vì thế mà người lớn “ăn tết” qua loa và quên đi việc giáo dục con cái về ý nghĩa của ngày Tết, không cho trẻ có cơ hội được trải nghiệm Tết.
Tổ chức hoạt động ý nghĩa để trẻ được trải nghiệm Tết
Hiện nay, trước kỳ nghỉ Tết, nhiều trường học tổ chức hoạt động ý nghĩa để trẻ được trải nghiệm Tết. Trẻ được tham gia hội chợ Tết, học gói bánh chưng, chơi các trò chơi dân gian.
Bắt đầu từ những việc nhỏ
Tại gia đình, cha mẹ có thể cho trẻ được trải nghiệm Tết thông qua các hoạt động hằng ngày. Chẳng hạn, vào những ngày cuối năm, gia đình thường dọn dẹp nhà cửa một cách gọn gàng, sạch sẽ và trang trí để đón Tết. Cha mẹ hãy hướng dẫn con cùng phụ giúp mình. Bắt đầu từ những việc nhỏ như dọn dẹp đồ chơi, gấp quần áo, quét nhà,…
Cha mẹ có thể vừa làm vừa dạy bé nguyên nhân tại sao các gia đình thường dọn nhà để đón Tết. Ví dụ như để nhà cửa gọn gàng đón năm mới. Vì dịp này sẽ có nhiều người đến nhà chơi. Dọn dẹp nhà cửa trước ngày Tết còn mang thông điệp là sắp xếp lại những “bừa bộn” của năm cũ để chào đón năm mới “An khang, Thịnh vượng”.
Giáo dục con cái về Tết
Cũng theo TS Sơn, trong những ngày Tết, có nhiều phong tục rất đẹp cha mẹ cần giáo dục cho con cháu. Trong đó, bữa cơm tất niên, tân niên là một trong những nghi lễ văn hóa độc đáo của người Việt.
Ngày 30 Tết, gia đình thường chuẩn bị mâm cơm. Để mời ông bà, tổ tiên, những người đã khuất về ăn tết, sum họp cùng con cháu. Ngày mùng 1 Tết, gia đình lại chuẩn bị mâm cơm cúng tân niên. Việc này thể hiện sự kết nối giữa các thế hệ trong gia đình người Việt.
Bên cạnh ý nghĩa tín ngưỡng, bữa cơm tất niên, tân niên có giá trị văn hóa gần với gia đình. Thể hiện ý nghĩa sum họp. Đây sẽ là mâm cơm có đủ đầy các thành viên trong gia đình sau một năm đi làm ăn xa. Với những ý nghĩa đặc biệt như thế, chúng ta cần phải tôn trọng; giáo dục, gìn giữ cho thế hệ sau.
Dạy trẻ con cách ứng xử với tiền lì xì Tết
Mừng tuổi (lì xì) đầu năm là tập tục đẹp, được lưu truyền từ nhiều đời nay mỗi dịp Tết đến Xuân về. Tuy nhiên, theo PGS.TS Phạm Ngọc Trung – nguyên Trưởng khoa Văn hóa học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền; hiện nay phong tục này ít nhiều đã bị biến tướng, méo mó vì mục đích cá nhân; mà lỗi là do người lớn.
Không ít trẻ em hiện nay chỉ biết được lì xì là sẽ có tiền. Mà không hiểu hết ý nghĩa sâu xa của phong tục đẹp đẽ này. Chính vì thế, nhiều bé bắt đầu có nhận thức sai lệch về lì xì. Trở nên thực dụng khi chê bai những người lì xì ít tiền. Do vậy, vai trò giáo dục của cha mẹ là rất quan trọng.
“Phụ huynh nên dạy con về ý nghĩa của tục lì xì đầu năm. Để cầu mong cho trẻ nhỏ được khỏe mạnh, học hành thông minh; có chí hướng vươn lên và mang đến sự may mắn. Vì thế, dạy trẻ biết mỉm cười và nói lời cảm ơn khi được người lớn lì xì. Nếu con quên, cha mẹ hãy gợi ý cho trẻ nhớ. Nên tránh việc chê bai ít nhiều, xé bỏ bao lì xì trước mặt khách, hay giành giật bao lì xì… Chỉ những điều đơn giản như vậy. Nhưng cũng giúp cho con trưởng thành hơn”. PGS.TS Phạm Ngọc Trung nhấn mạnh.
Phong tục chúc Tết
Một điều rất quan trọng nữa mà phụ huynh cần dạy con về Tết cổ truyền đó là biết chúc Tết. Phong tục chúc Tết cũng là một nét đẹp văn hóa; thể hiện tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
Cha mẹ hãy tranh thủ ngày trước Tết Nguyên đán để dạy con một số câu chúc Tết. Ví dụ, với ông bà thì chúc “khỏe mạnh, sống lâu trăm tuổi”. Với người lớn thì chúc “sức khỏe dồi dào, làm ăn phát tài”. Với anh/chị thì chúc “hạnh phúc, may mắn!”… Những việc làm này sẽ giúp trẻ hiểu về Tết và có kỳ nghỉ Tết thêm ý nghĩa.
Lời kết
Những gia đình trẻ thì có xu hướng chung chuyển từ “ăn Tết” sang “chơi Tết”. Họ coi tết thì vẫn vậy, nhưng cách đón và cách tận hưởng ngày Tết đã có nhiều thay đổi, có những thay đổi tốt mang hướng tích cực cũng có những điều khiến chúng ta phải ngẫm lại suy nghĩ và nhớ nhung Tết xưa. Dù đang theo xu hướng Tết nay hay vẫn giữ cho mình những nét đẹp của truyền thống Tết xưa, thì hãy luôn nhớ rằng Tết là dịp sum vầy, vứt bỏ mọi nỗi lo toan của cuộc sống để quây quần và tận hưởng những phút giây hạnh phúc nhất bên gia đình và người thân.
Đất nước đổi mới, những nghi lễ tập tục cũng được uyển chuyển để phù hợp với xu thế phát triển của thời đại, song phong tục tảo mộ, tất niên, giao thừa, chúc Tết, mừng tuổi… vẫn là nét đẹp trường tồn mãi mãi trong Tết cổ truyền của người Việt. Và nó là giá trị bất biến vĩnh hằng in đậm trong mỗi trái tim người dân Việt Nam, dù ở trong nước hay mưu sinh trên khắp hành tinh, mỗi khi Tết đến xuân về, người Việt lại có dịp lưu truyền, chiêm nghiệm và phát triển để làm phong phú hơn.
Nguồn: vanhoaonline.com.vn
